ارائه مدل عوامل مقصدمحور موثر بر گرایش به مقصد و طول مدت اقامت گردشگران (مطالعه موردی: شهر مشهد)

از جمله مهم‏ترین راه‏های درآمد‏زایی و برون‏ رفت از مشکلات اقتصادی در صحنه‏ های بین‏ المللی، ملی، منطقه‏ ای، ناحیه ‏ای و محلی تقویت صنعت گردشگری و توجه ویژه به آن است. کلان‏شهر مشهد، به دلیل وجود بارگاه مقدس امام رضا (ع) و دارا بودن جاذبه‏ های متنوع دیگر،‌ پتانسیل و ظرفیت قابل توجهی در جذب گردشگران دارد. بر این اساس هدف اصلی پژوهش حاضر ارائه الگوی عوامل موثر بر جذب و مدت اقامت گردشگر در شهر مشهد می‏ باشد که به منظور دستیابی به این هدف از رویکرد کیفی با استراتژی داده ‏بنیاد بهره گرفته شده است. بدین ترتیب که نظرات خبرگان در ارتباط با عواملی که می‏ توانند بر جذب و ماندگاری گردشگران در شهر مشهد موثر باشند، طی مصاحبه‏ های نیمه ساختار‏یافته جمع ‏آوری شده سپس به کمک روش داده ‏بنیاد، مفاهیم، کدهای باز و مقوله‏ های مرتبط استخراج و استنباط گردید. پس از انجام دوازده مصاحبه و بررسی و تفسیر داده‏ ها، 34 مقوله فرعی در قالب 7 مقوله اصلی استخراج گردید و اشباع نظری حاصل شد. نتایج نشان می‏ دهد که عوامل «قانونی و دولتی» (مدیریت یکپارچه، تدوین و اجرای قوانین حامی گردشگر، عوامل ایدئولوژیک و روابط بین‏ المللی، ثبات حاکمیت و امنیت ملی، استقرار و توسعه دولت الکترونیک)، «مدیریتی» (مدیریت فضای کالبدی شهر، توجه به مبلمان شهری، مدیریت تصویر برند مقصد، مدیریت ترافیک، سوغات، توسعه سرمایه‏ گذاری پایدار)، «رفاهی» (اقامت و اسکان، تسهیلات حمل‏ و‏ نقل، خوراک، رویدادها، مراکز تجاری و بازارهای محلی، ایمنی و امنیت، تبدیل ارز و سهولت خرید، راهنمای گردشگر، بهداشت و درمان)، «زیرساختی» (مسیرهای دسترسی به مقصد و جاذبه‏ های آن، زیرساخت‏ های گردشگری و فضاهای سرگرمی و تفریحی، پایگاه‏ های داده و اطلاعات، امکانات ارتباطی و مخابراتی)، «اقتصادی» (هزینه ‏های گردشگری، تسهیلات مالی گردشگری)، «فرهنگی اجتماعی» (اعتماد اجتماعی، نگرش جامعه میزبان، تعامل جامعه میزبان) و «بازاریابی» (آموزش، هوشمندسازی، آگاهی‏ رسانی و تبلیغات برای گردشگران، آگاهی‏ رسانی و تبلیغات برای سرمایه‏ گذاران، تحقیقات) به‏عنوان عوامل مقصدمحور بر جذب و ماندگاری گردشگر در شهر مشهد تاثیر دارند.